تابلو برق ضد انفجار یا Explosion-proof electrical enclosure یکی از مهم‌ترین تجهیزات در صنایع حساس و پرخطر است که وظیفه آن محافظت از سیستم‌های برقی در برابر اشتعال، جرقه و انفجار می‌باشد. این تابلوها با بهره‌گیری از استانداردهای بین‌المللی مانند ATEX certification طراحی می‌شوند تا در محیط‌هایی که احتمال وجود گازهای اشتعال‌پذیر یا گرد و غبارهای انفجاری وجود دارد (مانند ZONE 1 و ZONE 2)، ایمنی لازم را فراهم کنند. در ساخت این تجهیزات، اصول Intrinsic safety (IS) رعایت می‌شود؛ بدین معنا که حتی در صورت بروز خطا یا اتصال کوتاه، سیستم به‌گونه‌ای طراحی شده است که انرژی کافی برای ایجاد انفجار در اختیار ندارد.
کاربرد تابلو برق ضد انفجار عمدتاً در حوزه‌های Hazardous area equipment دیده می‌شود؛ یعنی مکان‌هایی مانند پالایشگاه‌ها، سکوهای نفتی، کارخانه‌های شیمیایی و انبارهای مواد اشتعال‌زا. این تابلوها در دسته Industrial electrical panel قرار می‌گیرند، اما ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را متمایز می‌کند؛ مانند بدنه‌های تقویت‌شده، درزبندی مقاوم، لولای ایمن برای جلوگیری از آسیب هنگام باز و بسته شدن، و امکان نصب تجهیزات کنترلی مانند پوش‌باتن، آمپرمتر، رله و کلید مینیاتوری در داخل باکس. تمامی این ویژگی‌ها باعث شده تا تابلو برق ضد انفجار به‌عنوان یک راه‌حل ضروری برای تضمین ایمنی در مناطق با ریسک بالا شناخته شود.
انواع تابلو برق ضد انفجار
- تابلو برق ضد انفجار ATEX
این تابلوها طبق استاندارد ATEX طراحی و ساخته می‌شوند که برای محیط‌های خطرناک استفاده می‌شوند. استاندارد ATEX از انفجار در محیط‌های قابل اشتعال و خطرناک جلوگیری می‌کند. تابلوهای برق ATEX در صنایع نفت و گاز و همچنین کارخانه‌های شیمیایی برای حفاظت از تجهیزات برقی در برابر انفجارهای احتمالی استفاده می‌شوند. - تابلو برق ضد انفجار IECEx
مشابه تابلوهای ATEX، استاندارد IECEx نیز برای تجهیزاتی است که در محیط‌های خطرناک و قابل انفجار استفاده می‌شوند. تابلوهای برق با استاندارد IECEx عموماً برای مناطقی که استانداردهای ATEX امکان‌پذیر نیست، استفاده می‌شوند و ایمنی بالاتری را فراهم می‌کنند. - تابلو برق ضد انفجار فلزی
این نوع تابلوها از فلزات مقاوم در برابر آتش ساخته می‌شوند و به‌طور ویژه برای جلوگیری از انتقال حرارت در صورت بروز انفجار طراحی شده‌اند. تابلوهای فلزی معمولاً در محیط‌های خطرناک مانند کارخانجات شیمیایی و پالایشگاه‌ها استفاده می‌شوند. - تابلو برق ضد انفجار ضد رطوبت
در محیط‌های صنعتی که با رطوبت بالا همراه هستند، تابلوهای برق ضد انفجار ضد رطوبت برای جلوگیری از آسیب دیدن تجهیزات برقی در اثر نفوذ رطوبت طراحی می‌شوند. این تابلوها معمولاً دارای ویژگی‌های ضد زنگ و مقاوم در برابر خوردگی هستند.
ویژگی‌های تابلو برق ضد انفجار
| ویژگی | تابلو برق ATEX | تابلو برق IECEx | تابلو برق فلزی ضد انفجار | تابلو برق ضد انفجار ضد رطوبت |
|---|---|---|---|---|
| استاندارد ایمنی | بله | بله | بله | بله |
| مقاوم در برابر انفجار | بله | بله | بله | بله |
| قابلیت استفاده در محیط‌های گازی | بله | بله | خیر | خیر |
| طراحی ضد رطوبت | خیر | خیر | بله | بله |
| مناسب برای صنایع نفت و گاز | بله | بله | بله | بله |
| استفاده در معادن | بله | بله | بله | خیر |
کاربرد تابلو برق ضد انفجار
تابلوهای برق ضد انفجار در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، معادن، و صنایع شیمیایی کاربرد دارند. این تجهیزات برای حفاظت از سیستم‌های برقی در برابر شرایط خطرناک و جلوگیری از بروز انفجارها طراحی شده‌اند. برخی از کاربردهای رایج این تابلوها عبارتند از:
- صنایع نفت و گاز: برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی در محیط‌های پرخطر و قابل انفجار
- پالایشگاه‌ها: جلوگیری از وقوع انفجار در فرآیندهای پالایش نفت
- معادن: حفاظت از تابلوهای برق در برابر گردوغبارهای انفجاری
- کارخانه‌های شیمیایی: جلوگیری از ایجاد جرقه و آتش‌سوزی در فرآیندهای شیمیایی
مزایای استفاده از تابلو برق ضد انفجار
- حفاظت بالا از تجهیزات برقی: تابلوهای ضد انفجار از تجهیزات داخلی خود در برابر انفجارهای احتمالی محافظت می‌کنند.
- ایمنی در محیط‌های خطرناک: استفاده از این تابلوها در محیط‌های خطرناک باعث حفظ ایمنی کارکنان و کاهش ریسک‌های کار می‌شود.
- طراحی مقاوم در برابر شرایط سخت: این تابلوها در برابر رطوبت، گردوغبار، و دماهای بالا مقاوم هستند و عمر طولانی‌تری دارند.
- مطابقت با استانداردهای جهانی: تابلوهای ضد انفجار مطابق با استانداردهای ATEX و IECEx طراحی شده‌اند که تضمین‌کننده ایمنی در محیط‌های پرخطر هستند.
خرید تابلو برق ضد انفجار
برای خرید تابلو برق ضد انفجار، انتخاب تأمین‌کنندگان معتبر و متخصص بسیار اهمیت دارد. خرید از فروشگاه‌های معتبر تضمین‌کننده کیفیت و اصالت محصولات است. همچنین، بسیاری از این تأمین‌کنندگان خدمات پس از فروش و نصب را ارائه می‌دهند که به شما کمک می‌کند تا تابلوهای برق را به‌طور صحیح نصب و راه‌اندازی کنید.
در نهایت، استفاده از تابلو برق ضد انفجار در محیط‌های صنعتی خطرناک برای حفظ ایمنی کارکنان و تجهیزات بسیار حیاتی است. انتخاب تابلو مناسب می‌تواند از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کرده و عملکرد بهینه تجهیزات برقی را تضمین کند.